โครงการสืบสานประเพณีหกเป็ง นมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง ณ วัดพระธาตุแช่แห้งพระอารามหลวง อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน

๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ ศาสตราจารย์ นายแพทย์นิธิ มหานนท์ เลขาธิการราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ เป็นประธานในพิธีอัญเชิญน้ำสรงพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และพิธีอัญเชิญ น้ำสรง ผ้าห่ม ผ้าไตรพระราชทาน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และขบวนแห่เครื่องสักการะพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง ขบวนแห่ครัวทานของทุกตำบลในอำเภอภูเพียง ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ณ วัดพระธาตุแช่แห้งพระอารามหลวง อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน โดยมีศาสตราจารย์คลินิก แพทย์หญิงโฉมศรี โฆษิตชัยวัฒน์ อธิการบดีวิทยาลัยวิทยาศาสตร์การแพทย์เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ ศาสตราจารย์ แพทย์หญิงจิรพร เหล่าธรรมทัศน์ คณบดีคณะเทคโนโลยีวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยวิทยาศาสตร์การแพทย์เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ และนางรดา เพ็ชรขัน ผู้อำนวยการโรงเรียนนวัตกรรมการบริหารจัดการสถานพยาบาล คณะเทคโนโลยีวิทยาศาสตร์สุขภาพ ร่วมด้วยหน่วยงานราชการหลายภาคส่วน เข้าร่วมในพิธี

ประเพณีหกเป็งนมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง ซึ่งประดิษฐาน ณ วัดพระธาตุแช่แห้ง นับเป็นปูชนียสถานศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของชาวจังหวัดน่านและชาวล้านนาทั่วไป ในทุกปีจะมีการจัดงาน “ประเพณีหกเป็งนมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง”
ตามตำนานพระเจ้าเลียบโลกนั้น พระพุทธเจ้าได้มอบเส้นพระเกศาจำนวน ๓ เส้นให้แก่สองตายาย ทั้งสองคนจึงนำมาฝังไว้บนดอยภูเพียง ภายหลังพุทธปรินิพพาน พระอรหันตสาวกได้นำพระบรมสารีริกธาตุข้อพระหัตถ์ข้างซ้าย และเศษพระสรีรังคารธาตุ ประดิษฐานไว้บนดอยภูเพียง จากพงศาวดารน่าน พญากานเมือง (เจ้าผู้ครองนครน่าน) ได้รับพระราชทานพระบรมสารีริกธาตุวรรณะดั่งทอง วรรณะดั่งเงิน และวรรณะดั่งมุก พร้อมพระพิมพ์เงิน พิมพ์ทองอย่างละ ๒๐ จากพญาลิไท แล้วนำไปบรรจุ ณ ดอยภูเพียงแช่แห้ง โดยสร้างเจดีย์ครองไว้ จึงเป็นปฐมเหตุการณ์จัดงานหกเป็ง งานสักการะนมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง เป็นประเพณีที่เจ้าผู้ครองนครน่านทุกยุคทุกสมัย ถือปฏิบัติโดยเคร่งครัดเสมอมา โดยกำหนดว่าผู้ครองนครน่าน ต้องแต่งขบวนพร้อมน้ำสรงพระธาตุ ขึ้นสักการะบูชาองค์พระธาตุทุกปี ภายหลังเมืองระบบเจ้านายยุติบทบาทลง คงเหลือแต่ระบบราชการบ้านเมือง เจ้าเมืองหรือผู้ว่าราชการจังหวัดจึงรับหน้าที่เป็นผู้เชิญน้ำสักการะและแต่งริ้วขบวนแห่เพื่อสักการะพระมหาธาตุเจ้าสืบมาจนถึงปัจจุบัน

ประเพณีหกเป็งนมัสการองค์พระธาตุแช่แห้ง (ไหว้สาพระธาตุแช่แห้ง) เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่อดีตในช่วงฤดูเทศกาลเพ็ญเดือน ๖ (เหนือ) เจ้าผู้ครองนครน่านพร้อมด้วยข้าราชการบริพารจะพากันไปนมัสการพระธาตุแช่แห้ง โดยในวันขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๖ ขบวนแห่ของเจ้าเมืองน่าน พร้อมด้วยคณะสงฆ์และพุทธศาสนิกชนจากชุมชนต่างๆ จะมาพร้อมกันที่บริเวณรอบๆ เนินภูเพียงแช่แห้ง ร่วมพิธีทางศาสนาและกิจกรรมเฉลิมฉลองเพื่อเป็นพุทธบูชาและเป็นการสืบสาน และทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม ศาสนา ศีลธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่น ได้สืบสานและอนุรักษ์วัฒนธรรมขนบธรรมเนียมประเพณีท้องถิ่นน่านมาอย่างยาวนาน ทำเกิดความภูมิใจในวัฒนธรรมประเพณีอันดีงาม สร้างเครือข่ายกับหน่วยงานท้องถิ่นในด้านศิลปวัฒนธรรมให้เกิดความเป็นเอกลักษณ์อย่างยั่งยืน